مرور یکی از تاریخی ترین زمین‌لرزه‌های ایران با قدمت ۹۰ سال | زلزله سلماس

 به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی نوشت: ۹۰ سال قبل، روز قبل از زلزله اصلی سلماس در استان آذربایجان‌غربی، ساعت ۱۱ صبح شانزدهم اردیبهشت ۱۳۰۹، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۵ رخ داد.  

پیش‌لرزه صبح شانزدهم اردیبهشت به هشت روستا و همچنین دیلمقان آسیب رساند و ۲۵ نفر را کشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس از آن دستور تخلیه ساکنان صادر شد و به همین دلیل تلفات زمین‌لرزه اصلی که سحرگاه ۱۷ اردیبهشت رخ داد، به دو هزار نفر محدود شد. این موضوع با هوشمندی استاندار و فرمانداران وقت امکان‌پذیر شد که با همان زلزله با بزرگای ۵ در میانه روز شانزدهم اردیبهشت، دستور تخلیه مردم را صادر کردند.  

وقتی زمین‌لرزه نیمه‌شب هفدهم اردیبهشت رخ داد، اکثر مردم بیرون از ساختمان‌ها بودند. انتظار می‌رفت در زمین‌لرزه اصلی، اگر پیش‌لرزه‌ای در کار نبود و تصمیم پیشگیرانه اجرا نشده بود، بسیار فراتر از این تعداد کشته می‌شدند. در این زلزله، دیلمقان، کهنه‌شهر و روستاهای اطراف به کـلـی تـخریب شـدنـد.  

بعـد از زلزلـه، در شمـال ‌غربی ویرانـه‌های دیـلمـقان، شـهری جدیـد به مـهندسی اسدالله خاور با مشورت مهندسان آلمانی احداث شد که از آن روز به بعد به نام شاهپور نامیده شد.  

این شهر -شاهپور- اولین شهر شطرنجی ایران مدرن بود که بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ مجدد به نام تاریخی سلماس نامیده شد. زمین‌لرزه‌های با بزرگای ۵.۷ بامداد ۹۸/۱۲/۴ و بزرگای ۶ در عصر ساعت ۱۹:۳۰ همان روز در قطور آذربایجان غربی در سوی دیگر مرز ایران و ترکیه در «باش‌قلعه» نیز موجب خرابی فراوان شد. در ۷۰ روز که از رخداد این زمین‌لرزه‌ها می‌گذرد، ۴۷۰ پس‌لرزه با بزرگای ۲ تا ۵ ثبت شده و ۲۴ پس‌لرزه با بزرگای بین ۴ تا ۵ نیز رخ داده و برآورد می‌شود که در صورت وجود شبکه لرزه‌نگاری با تعداد زیاد ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در این ناحیه مرزی، در حدود دو هزارو ۷۰۰ پس‌لرزه با بزرگای ۲ یا بیشتر در این ناحیه رخ داده باشد.  

یکی از آخرین این پس‌لرزه‌ها -تا زمان نوشته‌شدن این یادداشت- در بامداد ۹۹/۲/۱۳ با بزرگای ۲.۵ رخ داد. مسأله مهم آن است که گسل زمین‌لرزه‌ای زلزله بامداد ۹۸/۱۲/۴ قطور با راستای شمال‌ شرق- جنوب ‌غرب و سازوکاری کششی، یک تلاقی با روند گسل با راستای شمال‌ غرب-جنوب ‌شرق در جنوب قطور دارد که موجب زلزله عصر ۹۸/۱۲/۴ با بزرگای ۶ شد. در واقع به نظر می‌رسد جنبایی گسل در زلزله اول، موجب تحریک گسل متلاقی با آن و حدود ۱۰ ساعت بعد از زلزله بامداد، موجب رخداد زلزله دوم با بزرگای ۶ شده باشد.  

این همان روندی است که در ادامه به سلماس می‌رسد و موجب زمین‌لرزه‌های ۱۶ و ۱۷ اردیبهشت ۱۳۰۹ سلماس هم شده است. این تلاقی‌ها از نظر تحریک رخداد زمین‌لرزه‌های اصلی بعدی همواره از نگاه زلزله‌شناسان حائز اهمیت فراوان‌اند.  

قطعات گسل زمین‌لرزه‌ای سلماس در نزدیکی شهر سلماس و مجاورت روستای ملحم و در محل گورستان مسیحیان آشوری، به صورت یک افتگاه گسله با ارتفاع حدود دو تا چهار متر، هنوز بعد از ۹۰ سال دیده می‌شود. امروزه جمعا در طول حدود ۱۶ کیلومتر می‌توان این گسل زمین‌لرزه‌ای را دنبال کرد و نگارنده در بازدیدهای سال ۱۳۷۳ و ۱۳۹۲ به بررسی میدانی این گسل پرداخته است.  

زلزله‌های ۹۸/۱۲/۴ قطور به بیش از سه‌هزارو ۵۰۰ واحد مسکونی در این منطقه آسیب زد و حدود ۲۸ روستا در حوالی قطور از این حادثه آسیب دیدند؛ اما این حادثه هیچ‌گونه خسارت جانی برای ایرانی‌ها به همراه نداشت و فقط افرادی زخمی شدند.  

در شهر وان ترکیه ۹ نفر کشته شدند. شهرهای ارجیش و وان روی رسوب‌های ضخیم‌لایه و بیشتر نرم ساخته شده‌اند و به همین دلیل است که با تشدید امواج لرزه‌ای، خسارت‌های گسترده‌تری در ترکیه رخ داد. از نظر تاب‌آوری، شهرهای مرزی ایران و ترکیه شبیه هم هستند و در وان ترکیه شهرک‌هایی مثل مسکن‌ مهر در ایران وجود دارد که بعد از زمین‌لرزه اول آبان ۱۳۹۰ وان با بزرگای ۷.۲، از آنها بازدید کردیم. کم‌توسعه‌یافته‌ترین مناطق ترکیه در شرق این کشور و در مرز با ایران قرار دارد؛ درصورتی‌که مناطق شمال‌ غربی ایران را نمی‌توان کم‌توسعه‌یافته‌ترین مناطق ایران دانست. ضمنا در چند ماه اخیر نیز زلزله‌هایی نسبتا قوی در این منطقه رخ داد.  

دو زلزله با بزرگای ۴.۷ در ۲۸ آبان ۹۸ و ۲۷ بهمن‌ ۹۸ در همین پهنه رومرکزی زلزله‌های قطور رخ داده بود. اگر پایش زلزله‌های کوچک در ایران انجام شود، این ناحیه یکی از مهم‌ترین نواحی کشور برای ارزیابی احتمال رخداد زلزله‌های بعدی است؛ البته ان‌شاءالله زمانی که برای ایجاد شبکه‌های لرزه‌نگاری با تعداد زیاد دستگاه‌های لرزه‌نگاری، برخط‌کردن شبکه‌ها و ارتباط بین‌المللی و برخط علمی با شبکه‌های لرزه‌نگاری ترکیه و سایر کشورهای همسایه، هزینه و انرژی لازم مصرف شود و این‌گونه فعالیت‌ها خارج از اولویت فرض نشود.  

کد خبر 507998 برچسب‌ها زلزله استان آذربایجان غربی

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: زلزله استان آذربایجان غربی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۲۸۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زاکانی: شهرداری تهران برای مدیرانش خانه سازمانی ندارد/ به جای زمین، وام دادیم

شهردار تهران گفت: اختصاص برخی از املاک و خانه‌ها به مدیران شهرداری که در دوره‌های پیشین صورت می‌گرفت امری ناعادلانه بود اما ما سعی کردیم به جای این کار برای مدیران شاغل در شهرداری که فاقد مسکن بودند، وام با بهره بانکی در نظر یگیریم.

به گزارش ایسنا،‌ علیرضا زاکانی در حاشیه نهمین سمینار بین‌المللی زلزله در جمع خبرنگاران پیرامون لیست منتشر شده از تخصیص وام به مدیران شهرداری برای مسکن گفت: سازمان‌ها و مجموعه‌های مختلف خانه سازمانی برای استقرار مدیران خود دارند، اما شهرداری تهران فاقد خانه سازمانی برای مدیران است. به همین جهت در دوره‌های قبلی املاک شهر را به ثمن بخس و بعضاً با تخفیف ۵۰ درصدی به مدیران می‌دادند و این اتفاق مصداق کامل بی‌عدالتی بود.

وی با بیان اینکه لازم است برای برخی از مدیران شهرداری که از شهرستان به تهران می‌آیند مسکن تهیه شود، افزود: در این دوره ما به جای آنکه برخی از زمین‌ها و املاک شهرداری را در اختیار مدیران قرار دهیم به آنان وام با درصد سود بانکی دادیم. برای پیشبرد این کار مقدمتاً به مدیران ودیعه دادیم و سپس آن را تبدیل به وام کردیم‌. آنان نیز قسط‌های این وام را پرداخت می‌کنند.

شهردار تهران در پایان تاکید کرد: اختصاص برخی از املاک و خانه‌ها به مدیران شهرداری که در دوره‌های پیشین صورت می‌گرفت امری ناعادلانه بود اما ما به این سمت نرفتیم و سعی کردیم به جای این کار برای مدیران شاغل در شهرداری که فاقد مسکن بودند وام با بهره بانکی تهیه کنیم، اما متاسفانه این موضوع با بی‌انصافی در رسانه منعکس شد. در حالی که واقعیت چیز دیگری بود.

وی درباره میزان آمادگی‌ شهرداری تهران برای مقابله با زلزله گفت: در گام نخست به دنبال کاهش ضریب آسیب‌های زلزله در تهران هستیم. سپس فهم درست ابعاد زلزله و تشخیص زودرس وقوع آن برای ما از اهمیت برخوردار است. در همین راستا اتفاقات خوبی در زمینه جهش شتاب نگارها و سامانه‌های تشخیص دهنده زلزله در پایتخت رخ داده است.

وی افزود: به عنوان مثال سال گذشته برای اولین بار در تهران، پنج شتاب نگار عمقی در عمق ۵۰ متری سطح زمین کارگزاری شده است. همچنین مراحل نصب یک شتاب نگار دیگر نیز در عمق ۱۰۰ متری به زودی تکمیل خواهد شد.

زاکانی در بخش دیگری از سخنان خود پیرامون اقدامات شهرداری تهران در حوزه آموزش عمومی به شهروندان با هدف مقابله با زلزله گفت: سال گذشته ۳۰۰ هزار نفر از شهروندان تحت آموزش‌های عمومی شهرداری تهران قرار گرفتند. همچنین در درون سیستم مدیریت شهری نیز به کارکنان آموزش‌های تخصصی پیرامون مقابله با زلزله ارائه شده است.

شهردار تهران در ادامه تاکید کرد: مدیریت شهری تهران در حوزه استحکام کالبدی نیز گام‌های رو به جلویی طی ماه‌های گذشته برداشته است. در همین راستا بناست برای نخستین بار ۱۶ هزار ساختمان با همکاری ۹ دستگاه به لحاظ ایمنی پایش شود که تاکنون عملیات پایش ۴۰۰۰ ساختمان تکمیل شده است.

براساس گزارش پایگاه خبری شهر، وی تاکید کرد: در ستاد ایمنی و مدیریت بحران شهرداری تهران ۱۵ کارگروه با هدف مقابله با زلزله شکل گرفته است که این کارگروه‌ها با هماهنگی کامل بین دستگاه‌های مختلف به دنبال افزایش ضریب ایمنی در پایتخت هستند.

کانال عصر ایران در تلگرام